Uyku da dişleri sıkmak

Uyku sırasında dişleri sıkmak, gıcırdatmak ve çeneyi kenetlemek normal olmayan bir durumdur ve oldukça rahatsız edici bir ses ortaya çıkar. Uyku sırasındaki diş gıcırdatma o kadar sesli olur ki, kişi uyanıkken aynı sesi çıkaramaz.

Çağımızın hastalığı olan stresin diş gıcırdatmanın en önemli nedeni olduğu düşünülmektedir.

Diş gıcırdatmanın şiddeti ve sıklığı dişlerimize zarar verecek boyutlara ulaşabilir. Sürekli birbirine sürtünen dişlerin mineleri zarar görür ve dişlerin boyları kısalır. Köklerinde basınçtan dolayı kistik oluşumlar olur.
Dişi çene kemiğine bağlayan bağlarda gevşemeler olur ve bu yüzden dişlerde sallanmalar başlar.
Diş eti dokularıda zarar görür. Dokunulduğunda kanar ve git gide koyu renkli bir görünüm alırlar. Ayrıca çene eklemindeki kıkırdak dokudaki tahribat yüzünden eklem şikayetleri ortaya çıkar. Eklem şikayetlerini oluşturan sebeplerden biri de sürtünme ile kısalan diş boylarıdır. Diş boylarının kısalması belirgin hale gelince hastanın dış görünümünü de etkiler.

Dişlerini sadece kenetleyen, sürtmeyen kişiler de vardır. Böyle kişilerde ses olayı yoktur fakat yine dişler ve diş dokuları üzerinde oluşan rahatsızlıklar ortaya çıkar.

Diş gıcırdatma ve diş sıkma işlemi sadece gece değil stresli  durumlara göre gündüz içinde geçerlidir. Kişi olayı gündüz yapıyorsa gece de mutlaka yapıyordur.

Sabah kalkıldığında eklemlerde, çiğneme kaslarında, baş ve boyuna yayılan ağrı, yorgunluk, yutkunma güçlüğü, dişlerde ağrı veya hassasiyet olması bruksizmin etkileridir.

Çözümü stresi ortadan kaldırmak veya dişleri korumaya almaktır. Dişlerin korunması için; ağıza, kişiye özel yapılan, silikon esaslı maddeden yapılmış bir gece plağı takılması tavsiye edilir. Bu koruyucu sayesinde şikayetlerin azaldığı ve tamamen ortadan kalktığı gözlemlenmiştir.

Bir çok kişinin fark etmediği diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı yüz, çene ve dişlerde sebepsiz ağrılarla kendini gösteriyor.

ANKARA - Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cansu Alpaslan, bu ağrıların kronikleşmesi halinde ise hastalarda depresyon ve ciddi iş gücü kayıplarına neden olacağını söylüyor.

Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cansu Alpaslan, diş sıkan her insana hasta muamelesi yapmanın, bunun bir bozukluk olduğunu söylemenin doğru olmadığını kaydederek, “Ne zamanki dişlerde veya çevre dokularda bir takım problemler ortaya çıkar, o zaman dikkatli olmamız ve önlem almamız gerekir” dedi.

Söz konusu alışkanlığın en çok yüz kaslarına ve çene eklemine verdiği zararları önemsediğini anlatan Alpaslan, bunların ihmal edilen konular olduğunu ve ihmal sonucu tedavisi çok güç durumların ortaya çıkabildiğini dile getirdi.

DİŞ SIKMA VE GICIRDATMA MASUM DEĞİL
Prof. Dr. Cansu Alpaslan, diş gıcırdatma ve diş sıkmanın (bruksizm) çoğunlukla gece, uyku sırasında, istemsiz olarak ortaya çıktığını kaydederek, 3-5 saniyelik olmasına karşı bu sırada ortaya çıkan kuvvetin hem dişlere hem de dokulara iletildiğini hatırlattı. Diş sıkma ve diş gıcırdatmanın diş yüzeyinde aşınmaya neden olduğunu söyleyen Alpaslan, aşınmaya bağlı olarak diş ağrısı, sıcak-soğuk hassasiyeti ve kırılmalar ortaya çıkabildiğini kaydetti.

AĞRILAR KRONİKLEŞEBİLİR
Alpaslan, diş gıcırdatma ve diş sıkmaya bağlı daha ağır bulgulara ise çene ekleminde rastlandığını ifade ederek şunları dile getirdi:
“Fazla basınca bağlı olarak çenede zamanla kilitlenme ortaya çıkabiliyor, hasta ağzını açamıyor. Sabahları insanlar uyandıklarından gergin, yorgun ve yüzlerinde ağrıyla uyanıyorlar. Bunun sebebini bilemedikleri gibi, nereye gideceklerini de bilemiyorlar. Zaman geçtikçe de bu ağrı artıyor ve kronik bir hal alıyor. Kronik ağrı durumu ortaya çıkarsa bunun tedavisi gerçekten çok güç. Bu tür bir ağrı hastayı depresyona sokabilmekte ve ciddi iş gücü kaybına yol açabilmekte. O yüzden gerek çene ekleminde gerekse yüzde en ufak bir ağrıda ya da dişlerde sebepsiz ağrılarda mutlaka bir çene cerrahisi uzmanına başvurulmalı.”

Diş sıkmaya bağlı ağrıların zaman zaman kulakta hissedildiğini zaman zaman da baş ağrısı şeklinde kendini gösterdiğini kaydeden Alpaslan, “Baş ağrılarının da büyük bir kısmı gerilim tipi baş ağrıları ve diş sıkmaya bağlı” dedi.

STRES DE ANTİDEPRESAN İLAÇLAR DA NEDEN OLABİLİYOR
Prof. Dr. Alpaslan, diş sıkma ve diş gıcırdatma nın en önemli sebebinin stres olduğunu kaydederek, çene ve yüz ağrısıyla gelen hastaların büyük bölümünde, şikayetlerin stresli dönemlere rastlandığının tespit edildiğini belirtti.

“Bu dönemler geçtikten sonra da olay devam ediyorsa, belki bir psikiyatriste başvurmak ya da meditasyon, yoga gibi stresle başa çıkma yöntemlerini öğrenmek yararlı olabilir” diyen Alpaslan ilginç bir bulguyu da anlattı:

“Çok ilginçtir, stres sebep oluyor dedik ama anti depresan ilaç kullanımı da diş gıcırdatmaya sebep olabiliyor. Kahve, alkol, sigara kullanımı da çok önemli ve bu faktörlerin azaltılması gerekiyor. Uyarıcı oldukları için sinir sistemini etkiliyor, sıkma ve gıcırdatmayı tetikleyebiliyorlar. Uyku bozuklukları, uyku apnesi ve horlama da uyku sırasında diş gıcırdatmanın nedenleri arasında. Bu tür saptamalar yaparsak hastayı o bozuklukların giderilmesi için yönlendiriyoruz.”

ÇENENİZİ SERBEST BIRAKIN
Cansu Alpaslan, gündüz dişlerini sıkan kişilere fark ettikleri anda çenelerini serbest bırakılmalarını önerirken uyku sırasında yaşanan olaylarda ise hekim müdahalesinin gerekli olduğunu belirtti.

Alpaslan, “Bu hastalara ‘gece plağı’ diye adlandırdığımız koruyucu bir aparat yapabiliyoruz. Uyku sırasında dişlerin birbiriyle temasını engellemek amacıyla alt ve üst çenenin arasına yerleştirilen plaklar basıncı azaltabiliyor ve böylece çevre dokularda oluşacak hasar en alt düzeye indirilebiliyor” diye konuştu.

İMPLANTLARI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Prof. Dr. Cansu Alpaslan, endişeye, diş çıkarma sırasında yaşanan huzursuzluklara, kulak ağrısına bağlı olarak çocuklarda da diş sıkma ve diş gıcırdatma şikayetlerine rastlanabildiğini söyledi. Diş eksikliklerinde en sık başvurulan tedavi yöntemlerinden biri olan implant (diş ekme) uygulaması ve bruksizmin ilişkisine de değinen Alpaslan, “Eğer implant yapılacak hastada diş gıcırdatma ya da diş sıkma alışkanlığı varsa implantlar kaybedilebiliyor, Bu tür alışkanlığı olanların implant adayı hasta olmaması gerekli” dedi. Böyle vakalarda hem zaman kaybı hem de maddi kayıp yaşandığını anlatan Alpaslan, kişilerin gereksiz yere cerrahi girişime maruz kaldıklarına da işaret etti.

Konuyla ilgili Soru ve Cevaplar:

S: Şu an dişlerimde belli bir sorun olmasada gece dişlerimi birbirine çok sürtüyorum. Bu sadece belli dönemlerde ortaya çıkıyor. Sabah ise çenemde çok büyük ağırlık ve ağrı ortaya çıkıyor. Bunu nasıl engelleyebilirim. Psikiyatriste mi gitmem gerekiyor?

C: Öncelikle dişlerinizi sıkmanızı engellemek için diş hekiminiz tarafından bite-guard denen sert plastikten bir koruyucu plak yapmak gerekiyor. Bu arada sakız çiğnemeyin, elma,havuç gibi yiyecekleri ısırarak yemeyin. Çok geniş esnemeyin. Eğer tüm bunlara rağmen şikayetleriniz şiddetli bir şekilde devam ederse psikiyatrist desteği alınabilir. Ama hastalırımızın %90'nı uygulanan bite-guard yöntemi ile rahat etmektedir.


S: Dişerimde 4-5 aydır bir aşınma söz konusu.dişetlerim kabarık ve kenerları kırmızı renkte.fırçalarken kanama olmuyor.diş doktorumun verdiği gargarayı bir hafta kullandım faydası oldu fakat şu an yine aynı.bu arada dişlerimin arasıda açıldı ve diş etlerim biraz çekildi.b12 testi yaptırdım tam sınırda çıktı 1 aydır b vitamin hapı alıyorum.diş etlerimin çekilmesinden korkuyorum açıkçası bana önerebileceğiniz tedavi şekli veya tavsiyeler olabilirmi.çok teşekkürler iyi çalışmalar.

C: Dişlerinizdeki aşınma eğer uçlarında ise dişlerinizi sıkmaktan kaynaklanıyordur. Bunun için hekiminiz tarafından hazırlanacak gece plağını kullanmanız yeterli olur. Aşınma dişin yüzeyinde ise ya dişlerinizi çok sert fırçalıyorsunuzdur yada sert fırça kullanıyorsunuzdur. Diş etleriniz kabarık ve kırmızı renkte ise diş taşı temizliği hatta belki küretaj (diş etinin altındaki taşların ve iltahaplı dokunun temizlenmesi) yapılması gerekiyor. İyi bir diş eti tedavisi olmadığınız sürece kullandığınız gargara yada vitaminin herhangi bir faydası olmaz. Diş eti çekilmesinin çeşitli nedenleri vardır:Diş taşı, yanlış ve sert fırçalama, dişleri sıkma gibi. Bizim size önerimiz bu konuda güvendiğiniz bir doktora muayene olmanız.


S: Son birkaç gündür dişlerimi sıktığımı farkettim.farkedince hemen dişlerimi gevşetiyorum ama daha sonra tekrar sıkıyorum.dişlerimde ve çenemde ağrı var.ne yapmam gereiyor.

C: Diş sıkma günümüzde çok sık rastlanan ve tedavi edilmediği takdirde ciddi problemler yaratabilecek bir malfonksiyondur. Dereceleri vardır ve mutlaka bir diş hekimi tarafından seviyesinin belirlenmesi gerekir. Diş sıkma; uzun vadede dişlerde aşınma kırılma ve ağrılar, kulak ağrısını taklit eden eklem ağrıları, sebebi bulunamayan başağrıları, boyun ağrıları meydana getirebilir. Tedavisi öncelikle sizin denediğiniz kendi kendine telkin yoluyla bu alışkanlıktan vazgeçmeye çalışmaktır. Eğer diş sıkmanızın seviyesi düşük ise bu yol ile bir miktar başarılı olabilirsiniz. Psikoterapinin de işe yaradığı düşünülür.(aşırı stres kaynaklı diş sıkmalarda). Bunların haricinde dişhekiminizin size özel hazırlayacağı bir ağızlık(bite-guard) diş sıkmanızı engellemenin en etkili ve basit yoludur.


S: Merhaba, Benim problemim geceleri diş gıcırdatmak.Problemim yaklaşı 2 - 3 senedir devam ediyor. Diş doktorum problemi uyku plağı yöntemiyle halledebileceğimiz söyledi ve geçen gün alt dişlerimden bir ölçü aldı. Plağı sanırım pazartesi kullanmaya başlayacağım. Benim öğrenmek istediğim diş gıcırdatmanın nedeni ne olabilir, diş gıcırdatma tedavi yöntemleri nelerdir ve uyku plağı uygun bir tedavi yöntemimidir? Teşekkürler

C: Diş gıcırdatmanızı engellemenin yollarını; 1. Terapi-psikolojik destek 2. Kas gevşetici ya da psikiyatrik ilaç kullanımı 4. Gece plağı olarak özetleyebiliriz. Psikolojik destek ve ilaç kullanımının kesin sonuca götürme ihtimali daha zayıf iken gece plağı ile bu gıcırdatma kesin olarak önlenir. Önemli olan plağın doğru şekilde dişleriniz ile uyumlandırılması ve sizin düzenli olarak plağınızı kullanmanızdır. Bunlar yapıldığı takdirde diş gıcırdatama probleminiz ortadan kalkacaktır. Diş gıcırdatma gündüz yaşanan gerginliğin ve stresin bir boşalımıdır. Çok yaygın ve mutlaka önlem alınması gereken bir problemdir.


S: Merhabalar benim sorunum geceleri devamlı diş gıcırdatmak. Bunu son 2-3 yıldır devamlı yapıyorum. Uyandığımda çenemde büyük bir yorgunluk hissi oluyor. Ayrıca sinuzitimde var bununla bir bağlantısı var mı merak ediyorum.

C: Dişleri sıkmak veya diş gıcırdatmak ile ekleme gelen yükü artırdığınız için uyandığınızda çenede yorgunluk hissi, eklemde ağrı gibi şikayetleriniz olabilir. Bunu için yapılacak bir gece plağı ile rahatlama sağlanacaktır. Ayrıca havuç, elma gibi sert yiyecekleri ısırarak değil bıçakla keserek yemenizi tavsiye ederiz. Böylece ekleminize gelecek yükü azaltmış olursunuz. Bunun dışında sakız çiğnemekte eklem için iyi değildir. Eğer maxiller sinüsünüz (üst çene) iltahaplı ise özellikle başınızı eğdiğinizde baş ağrısı ile beraber tüm üst dişlerde ağrı, özellikle azı dişlerinizin üzerine parmakla bastırıldığında hassasiyet olabilir.


S: Çene eklemim de TMJ sendromu doktorum tarafından bulundu ve çene plakası için kalıp alındı ve kalıbı 3 gundur kullanıyorum. 1. gun çene bolgesindeki ağrım tamamıyla yok oldu fakat ikinci gunden itibaren butun baş ve boyun bolgemde inanılmaz gerilme ve ağrılar oluşmaya başladı ve bu ağrılar oylesine kuvvetli oluyor ki bazen istediğim hareketleri yapamamaya başlıyorum. üçüncü gun itibariyle daha iyiyim ama protezi yani palakayı takmadan bir hafta once başlayan kulak çınlaması eskisi gibi devam ediyor. bu belirtiler bir çene eklemi rahatsızlığı için normal mi? Başka bir organda problem olabilir mi? ilk kez plaka kullanmak yuz ve boyun kaslarını bu derece ağrıtacak kadar etkileyebilir mi? son olarakta kulak çınlamasının etkisini nasıl azaltabilirim. Çok teşekkürler.

C: Eklem problemleri tüm bu şikayetlerinize sebep olabilir. Kulak çınlamanız bite-guardınızı bir süre kullandıktan sonra geçer.(Bite guardın yumuşak değil sert plastikten yapılmış olması önemli) Eğer uzun süre takmanıza ragmen geçmiyor ise eklem konusunda uzman bir hekime görünmenizi öneririz. Ekleme sıcak uygulaması ve kas gevşetici ilaç alımı da düşünülebilir. Sert gıdaları ısırmaktan ve ağzınızı çok açmaktan kaçının.